Zielone pozory? Jak bogate kraje „eksportują” swoje emisje CO₂

Coraz częściej słyszymy, że emisje gazów cieplarnianych w Europie maleją, a kraje takie jak Wielka Brytania czy Niemcy skutecznie walczą o klimat. Ale czy te statystyki nie są zbyt piękne, by były prawdziwe? Najnowsze badania naukowców z ETH Zurich i University of Essex pokazują, że rzeczywistość jest bardziej złożona. Wiele państw obniża swoje oficjalne emisje… przenosząc je poza własne granice.

Ukryte emisje w imporcie

Badacze przeanalizowali dane z 161 państw z lat 1990-2015. Okazało się, że w państwach demokratycznych emisje wewnętrzne spadały głównie dzięki zwiększonemu importowi dóbr z krajów o niższych standardach ekologicznych. W efekcie emisje powiązane z konsumpcją pozostały na wysokim poziomie – tylko przesunęły się geograficznie.

Weźmy Wielką Brytanię. Od 1990 roku kraj ten ograniczył emisje o ponad 40%. Brzmi imponująco? Tak, dopóki nie spojrzymy na emisje „ukryte” w imporcie: odzież z Bangladeszu, smartfony z Chin, meble z Wietnamu. Kiedy doliczyć emisje wytworzone przy produkcji tych towarów, rzeczywisty ślad węglowy Brytyjczyków okazuje się znacznie większy niż wskazują to krajowe dane.

Ten „eksport emisji” to zjawisko, które dotyczy nie tylko Wielkiej Brytanii, ale także Niemiec, USA, Kanady czy Francji. A że popyt na tanie produkty z drugiego końca świata rośnie — problem się pogłębia.

CBAM – unijna odpowiedź na przenoszenie emisji

Na szczęście Unia Europejska zaczyna działać. Wprowadza tzw. CBAM — mechanizm dostosowania cen emisji na granicach. Mówiąc prościej: firmy importujące produkty wysokoemisyjne (np. stal, cement, nawozy) będą musiały zapłacić dodatkową opłatę, jeśli towar pochodzi z kraju, gdzie emisje nie są odpowiednio regulowane.

Ekologiczne zakupy mają znaczenie – co możesz zrobić jako konsument?

Prawdziwa zmiana zaczyna się od naszych codziennych wyborów. Gdy wybierasz produkty lokalne, wspierasz producentów, którzy działają pod rygorystycznymi normami środowiskowymi. Gdy stawiasz na jakość, a nie ilość — zmniejszasz presję na masową, wysokoemisyjną produkcję.

W naszym sklepie staramy się wybierać dostawców, którzy nie tylko oferują ekologiczne i jakościowe produkty, ale też dbają o zrównoważoną produkcję. Bo ekologia to nie tylko to, co widzimy na metce — to także historia, jak powstał dany produkt i jaki ślad zostawia po sobie na świecie.

Źródła:

Bernauer, T., Böhmelt, T., & Henninger, E. (2025). Shifting environmental pollution abroad contributes to lower emissions in democracies. PLOS Climate, 4(5), e0000602.

CBAM (Mechanizm Dostosowania Granicznego Emisji Węgla – UE) – Strona Komisji Europejskiej o CBAM